Qrız – Xınalıq

Qrız – Qalayxudat – Xınalıq: 17.3km, +822m/-689m (Ş → Q)

Bu yol Qalaxudat kəndindən keçərək, dərin kanyon mənzərələri ilə davam edir və Qrız kəndini Xınalıq kəndi ilə birləşdirir. Yürüş zamanı səyyahlar Qurqur Şəlaləsini, Kokoş Kanyonunun möhtəşəm mənzərələrini və Xınalıq kəndinə yaxın dağlarda yerləşən qədim buğda teraslarını görəcəklər. Marşrut Azərbaycan Turizm Bürosu tərəfindən işarələnmişdir. Relyef açıqdır, yay aylarında kölgə salacaq ağac örtüyü yoxdur. Soyuq aylarda qar və yağışlı hava şəraiti müşahidə oluna bilər. Hava şəraitinə uyğun hazırlıq və kifayət qədər su ehtiyatı götürmək vacibdir.

Marşrutun təsviri

Qrız kəndindən başlayan marşrut şərq istiqamətində irəliləyir və Qalayxudata aparan nişanlanmış yolu əhatə edir. Təxminən 2,5 kilometr irəlilədikdən sonra səyyahlar mağara içərisinə tökülən və büllur kimi şəffaf, zümrüd rəngli hovuz əmələ gətirən Qurqur Şəlaləsinə çatırlar. Bu ərazidə qayalar sürüşkən ola bilər, buna görə də ehtiyatlı olmaq tövsiyə edilir.

Şəlalədən sonra marşrut cənuba doğru, dərənin kənarı boyunca davam edir. Təxminən 4,5-ci kilometrdə yol qərbə dönərək dərənin geniş mənzərəsini təqdim edir. 5,5-ci kilometrdə isə əsas yoldan kiçik bir ayrılma edərək möhtəşəm bir müşahidə nöqtəsinə çıxmaq mümkündür. Bundan sonra yol əsas marşruta geri qayıdır. Marşrut yüksəldikcə otlu düzənliklərdən keçir. Lakin, bəzi yerlərdə bitki örtüyü yolu çətin görünən hala sala bilər. Buna görə də, marşrut nişanlarını və GPS xəritələrini izləmək tövsiyə olunur. Təxminən 8,5-ci kilometrdə marşrut torpaq yolla kəsişir və buradan Qalayxudat kəndinə daxil olur. Burada səyyahlar üçün qonaq evləri və kiçik bir market mövcuddur.

Qalayxudatdan çıxdıqdan sonra marşrut Xınalıqa gedən köhnə avtomobil yolu boyunca davam edir və bu yol təxminən 1 kilometr boyunca tədricən yüksəlir. Təxminən 6 kilometr sonra marşrut əsas avtomobil yoluna birləşir və bu yol birbaşa Azərbaycanın ən hündürdə yerləşən yaşayış məntəqələrindən biri olan Xınalıq kəndinə aparır.

Marşrut şəraiti

Marşrut heyvan cığırlarından, daşlı yamaclardan və kəndlərarası köhnə yolların bəzi hissələrindən ibarətdir. Marşrutun ilk yarısı Kokoş dərəsi yaxınlığında bir neçə dik eniş və yoxuşlardan ibarətdir. Lakin marşrutun Xınalıq istiqamətində olan ikinci yarısı nisbətən asandır və texniki çətinlik yaratmır. Yol boyu kölgəlik demək olar ki, yoxdur və soyuq aylarda palçıqlı və ya qarlı şəraitlə qarşılaşmaq mümkündür.

Su

Su mənbələri məhduddur, ona görə də səyyahlar Qrız kəndindən çıxmazdan əvvəl kifayət qədər su ehtiyyatı götürməlidirlər. Qalayxudat və Xınalıqda su ehtiyatlarını yenidən doldurmaq mümkündür.

Cığırın başlanğıc nöqtələri 

Griz, Qalayxudat və Xınalıq kəndlərinə Susay kəndindən keçən yeni asfalt yol vasitəsilə çatmaq mümkündür. Yol olduqca dikdir və bu səbəbdən səyyahlara düzgün işləyən əyləc sisteminə malik nəqliyyat vasitəsindən istifadə etmələri və eniş zamanı əyləcləri soyutmaq üçün müntəzəm olaraq fasilə vermələri tövsiyə olunur. Alternativ olaraq, kəndlərə Qəçrəş yolundan da getmək olar (bu yol Qrızdəhnədən keçir), lakin Qrız kəndinə çatmaq üçün bir qədər yolsuzluq şəraitində (off-road) səyahət tələb olunur.

Marşrut üzərindəki imkanlar

Qalayxudat kəndində yerləşmə yerləri:

• Sultanov Qürbət: +994 50 422 7682
• Elçin və Akif (yerli ev sahibləri)

Xınalıq məşhur turizm məkanıdır və burada market, çay evləri və qonaq evləri mövcuddur:

• Lalayev Zaur: +994 51 830 9720
• Rufəddin: +994 51 715 05 79
• Rəhman Sarkarov: +994 70 948 6647
• Ağayev Elnur: +994 50 965 4926

Mədəni irs abidələri

Xınalıq dünyanın ən qədim dağ yaşayış məntəqələrindən biridir və əsrlər boyu özünəməxsus ənənələrini qoruyub saxlamışdır. Bu kənd 5,000 ildən çoxdur ki, Ketidlər tərəfindən məskunlaşdırılıb və tarixən Azərbaycanın ən yüksəkdə yerləşən yaşayış məntəqəsi olub (Yeğgi Kek kəndi daha yüksəkdə yerləşsə də, Xınalıqdan daha sonralar salınıb).